vertegenwoordiging, bescherming van nationale belangen, onderhandeling, rapportage en bevordering van vriendschappelijke betrekkingen. Dergelijke vaardigheden kunnen ook van belang zijn voor niet-diplomaten die zich bezighouden met beroepsactiviteiten waarbij contacten met buitenlandse mensen of culturen betrokken zijn.Het Verdrag van Wenen van 1961 inzake diplomatieke betrekkingen codificeert eeuwenlange praktijken en normen die op de betrekkingen tussen staten worden toegepast. Zodra er diplomatieke betrekkingen tussen twee natiestaten tot stand zijn gekomen, kunnen zij besluiten diplomatieke missies of ambassades uit te wisselen onder leiding van een Missiehoofd of een ambassadeur; ten opzichte van elkaar worden zij zowel een “zendstaat” als een “ontvangende staat”. Een belangrijk artikel van de Conventie beschrijft de functies van diplomaten die binnen de diplomatieke missie moeten worden uitgeoefend. Er zijn vijf erkende, die vragen om een aantal specifieke vaardigheden vereist van de diplomaten.
1) “vertegenwoordigt de zendstaat in de ontvangende staat”: deze taak van officiële vertegenwoordiging houdt in dat de ambassadeur de persoonlijke afgezant is van zijn staatshoofd bij het staatshoofd van het gastland. Ook diplomaten die in het gastland werken onder leiding van het hoofd van de missie worden te allen tijde beschouwd als vertegenwoordigers van hun regeringen. Dit betekent dat zij zich niet kunnen mengen in de binnenlandse aangelegenheden van het gastland (bijvoorbeeld door politieke verklaringen in het openbaar af te leggen); zij kunnen geen commerciële activiteiten uitoefenen; zij hebben een discretionaire plicht. Om te worden beschermd tegen lokale druk, genieten zij onschendbaarheid (van de Diplomaat, zijn/haar gebouwen en voertuig), immuniteit van jurisdictie en belastingvrijstelling. Dit betekent echter niet straffeloosheid in het geval ze de lokale wet overtreden: ze kunnen worden teruggeroepen door hun regeringen en vervolgd in hun eigen land of ze kunnen worden verklaard ‘personae non gratae’ en uitgezet. Kortom, de vaardigheden die hier nodig zijn zijn terughoudendheid, integriteit, waardigheid, professionaliteit.
2) “bescherming in de ontvangende staat van de belangen van de zendstaat en van zijn onderdanen, binnen de door het internationaal recht toegestane grenzen”: dit betekent dat de activiteiten van de diplomaten voornamelijk ten doel hebben nationale diplomatieke, economische, commerciële, culturele, enz. Dit omvat het Voorzien in de behoeften van de eigen onderdanen die in het gastland wonen of reizen, wat ook de hoofdactiviteit is van het consulaat of de Consulaire Afdeling van de ambassade. Diplomaten die werken om hun landen te dienen zouden daarom kwaliteiten van patriottisme, loyaliteit, nationale trots en een goede kennis van hun nationale beleid moeten tonen.
3) “onderhandelen met de regering van de ontvangende staat”: onderhandelen is een essentieel onderdeel van diplomatieke activiteiten. In een bilaterale context, tussen twee regeringen, ongeacht de reikwijdte van de onderhandelingen (van een protocolovereenkomst voor een officieel bezoek tot een brede handelsovereenkomst), vereisen onderhandelingsvaardigheden: goede kennis van het onderwerp (of vertrouwen op deskundigen); flexibiliteit en bereidheid tot compromis (op het juiste moment en niet zonder compensatie); en een gevoel van win-win resultaat. In een multilaterale context, met mogelijk meerdere partners en tegenstanders, is onderhandelen complexer, maar vereist het dezelfde vaardigheden, en bovendien een gevoel van initiatief en coalitievorming. Laten we vooral denken aan de Wijze Woorden van Hans Blix, de voormalige directeur-generaal van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA): “het wordt onderschat hoe belangrijk waardigheid is tussen mensen en hoe belangrijk het is om niet te vernederen.”2
gerelateerd artikel:
vijf manieren om diplomatiek te blijven zonder handen te schudden. Lees nu.
4)” het vaststellen met alle wettige middelen van voorwaarden en ontwikkelingen in de ontvangende staat, en daarover verslag uitbrengen aan de regering van de zendende staat”: dit gaat over het traditionele en standaardwerk van diplomaten: observeren (met wettige middelen, d.w.z. met uitzondering van spionage) en rapporteren. Dit vraagt om vaardigheden die op het werk kunnen worden verworven en ontwikkeld: voorkennis van de situatie en bereidheid om deze beter te begrijpen; goede contacten en interactie met alle sectoren van de samenleving, van ambtenaren tot het maatschappelijk middenveld; behendigheid in het schrijven van tijdige, duidelijke en beknopte rapporten aan de rechterzijde, met de toegevoegde waarde van analyse in vergelijking met informatie uit andere bronnen (voornamelijk media, waaronder sociale media).
5) “bevordering van vriendschappelijke betrekkingen tussen de zendstaat en de ontvangende staat, en ontwikkeling van hun economische, culturele en wetenschappelijke betrekkingen”: tot de taken van diplomaten behoort tot de bevordering van goede betrekkingen tussen hun landen op alle gebieden. Dit vereist actieve contacten met alle sectoren van de lokale bevolking, niet alleen de ambtenaren en de elites. Van diplomaten wordt verwacht dat ze gasten regelmatig vermaken, vandaar de noodzaak voor hen om goede kennis te hebben van zowel universele als lokale protocolregels en een goede praktijk van cross-culturele communicatie.
voormalig Frans diplomaat (1977-2016), Senior Adviseur, Centrum voor veiligheidsbeleid (Gcsp) van Genève.
European Leadership Network, “Interview with Hans Blix:’ The most important lesson in diplomacy is not to humiliate'”, 23 January 2019 (https://www.europeanleadershipnetwork.org/commentary/interview-with-dr-hans-blix/).
Disclaimer: De standpunten, informatie en meningen die in de geschreven publicaties naar voren worden gebracht, zijn van de auteurs en komen niet noodzakelijk overeen met die welke door het Centrum voor veiligheidsbeleid van Genève of zijn werknemers worden gedeeld. De GCSP is niet verantwoordelijk voor en kan niet altijd de juistheid controleren van de informatie in de geschreven publicaties die door een schrijver zijn ingediend.