wulkany są częstymi zjawiskami wzdłuż granic ziemskich płyt tektonicznych. Granice te pozwalają podgrzanej stopionej skale zwanej magmą, wraz z popiołem i gazami, wznosić się przez skorupę ziemską i wyłaniać się na powierzchni, często dramatycznie. Ponieważ wiele granic płyt jest zanurzonych, około trzech czwartych całej aktywności wulkanicznej na Ziemi faktycznie występuje pod wodą.
mimo że większość podwodnych wulkanów nie wywołuje spektakularnych erupcji niektórych ich odpowiedników lądowych, podwodna aktywność wulkaniczna jest stałym procesem, który kształtuje cechy Oceanu. Kiedy magma osiąga poziom dna morskiego, spotyka zimną wodę oceaniczną i szybko ochładza się, tworząc bazaltową skałę, często nazywaną „lawą poduszkową” ze względu na zaokrąglony kształt. Lawa ta, wraz z wolniej chłodzącą magmą pod nią, tworzy zdecydowaną większość skorupy oceanicznej.
częste erupcje wzdłuż rozbieżnych granic płyt, takich jak grzbiet Śródatlantycki, tworzą nowe dno oceanu w procesie znanym jako rozprzestrzenianie się dna morskiego. Proces ten zachodzi powoli (1-15 centymetrów rocznie), ale nieustannie, przesuwając płyty – i dno oceanu i kontynenty nad nimi-dalej od siebie. W połowie świata, wzdłuż pacyficznego pierścienia ognia, aktywność wulkaniczna występuje, gdy płyty zbiegają się ze sobą, tworząc strefy subdukcji.
ciągły wulkanizm w jednym obszarze może tworzyć podwodne góry zwane seamounts lub nawet wyspy, które naruszają powierzchnię oceanu. Wiele przykładów łańcuchów wysp na całym Pacyfiku, takich jak Wyspy Hawajskie, powstaje jako jeden wulkaniczny punkt wybucha przez miliony lat, podczas gdy płyta Pacyfiku dryfuje nad nią.