zmiany klimatu zagrażają przetrwaniu lemurów bambusowych Madagaskaru

zmiany klimatu mogą zagrozić zaopatrzeniu w żywność lemurów bambusowych, nowe badania wykazały, że zwierzęta są podatne na głód.

lemur bambusowy jest krytycznie zagrożonym naczelnym, który żyje głęboko w lasach Madagaskaru. Na wolności pozostało tylko około 500 większych lemurów bambusowych. Podobnie jak olbrzymie pandy, zwierzęta żyją na diecie składającej się wyłącznie z bambusa.

jednak zmiany klimatyczne mogą zagrozić zwyczajom żywieniowym tych unikalnych zwierząt-mówi autor badania Carbon Brief.

rosnące temperatury mogą prowadzić do przedłużającej się i intensywniejszej pory suchej na wyspie-wynika z badań, które mogą zmienić dostępność świeżych pędów bambusa, pozostawiając tylko twardsze, mniej pożywne opcje, które zużywają zęby lemurów.

Lemur większy z bambusa zjada twardy culm (kufer) z bambusa. Autor: Jukka Jernvall.

Bamboozled

nowe badanie, opublikowane w Current Biology, jest pierwszym badaniem, które bada, w jaki sposób zmiany klimatyczne mogą zagrozić przetrwaniu lemurów bambusowych.

aby to zrobić, naukowcy po raz pierwszy zebrali skamieniałości lemurów bambusowych z całego Madagaskaru w celu zbadania ich zębów. To pokazało badaczom, w jakim stopniu lemury stały się” specjalistami od bambusa”, wyjaśnia autor badań prof. Jukka Jernvall, biolog ewolucyjny z Uniwersytetu w Helsinkach.

” bambus to bardzo szczególny rodzaj diety; trudny do żucia, trudny do strawienia, toksyczny, ale jest go dużo tam, gdzie rośnie. Niewiele gatunków rozwinęło się, aby przetrwać na bambusie, ale te, które mają, mają bardzo małą konkurencję.”

żucie bambusa wymaga „wysoce złożonych” zębów z wieloma grzbietami i bruzdami. Te cechy ułatwiają mielenie i przeżuwanie twardego i zdrewniałego bambusa.

do badania morfologii zębów lemurów naukowcy wykorzystali złożoność dentystyczną o wysokiej rozdzielczości, technikę opartą na tym, jak oprogramowanie komputerowe Systemów Informacji Geograficznej (GIS) mapuje szczyty i koryta pasm górskich. Jernvall mówi:

” w analizie GIS analizowane kształty zębów są w zasadzie jak miniaturowe góry. Większe bambusowe zęby lemurów są złożone, a „krajobraz” wygląda więc jak szorstkie badlands. Te szorstkie cechy powierzchni są potrzebne do szlifowania włóknistego bambusa.”

poniższy rysunek pokazuje, jak zęby lemurów bambusowych (u góry po lewej) porównują się do zębów innych specjalistów od bambusa, takich jak Panda olbrzymia (w środku po lewej) i Panda czerwona (u dołu po lewej), a także ogólne Ssaki roślinożerne, do których należą lemur brązowy (u góry po prawej), niedźwiedź brunatny (w środku po prawej) i szop (u dołu po prawej). Na rysunku zastosowano wiele kolorów, aby pokazać, że specjaliści od bambusa mają bardziej złożone i postrzępione zęby niż podajniki uogólnione.

A przedstawia lemura większego bambusa żywiącego się pędem bambusa. Autor: Jukka Jernvall. B pokazuje, jak morfologia zębów lemurów bambusowych (u góry po lewej) porównuje się do morfologii zębów innych bambusowych specjalistów, do których należą Panda olbrzymia (w środku po lewej) i panda czerwona (u dołu po lewej), a także ogólne Ssaki roślinożerne, do których należą lemur brązowy (u góry po prawej), niedźwiedź brunatny (w środku po prawej) i szop (u dołu po prawej). Mnogość kolorów jest używana, aby pokazać, że specjaliści od bambusa mają bardziej złożone i poszarpane zęby niż podajniki uogólnione. Źródło: Eronen et al. (2017)

żucie culm

aby dowiedzieć się więcej o tym, jak lemury zmieniają swoje nawyki żywieniowe wraz ze zmieniającymi się porami roku, zespół badawczy zaobserwował grupę lemurów żyjących w Parku Narodowym Ranomafana na Madagaskarze przez 18 miesięcy.

odkryli, że podczas pory deszczowej w parku zwierzęta wolą jeść świeże pędy bambusa, które są pożywne i łatwe do żucia.

jednak w porze suchej nie ma nowych pędów bambusa. Zamiast tego zwierzęta są zmuszone do jedzenia bambusowych pni, znanych jako „culm”.

Chełm jest znacznie twardszy i mniej pożywny niż pędy bambusa, a jeśli zostanie zjedzony przez dłuższy czas, może spowodować zużycie zębów zwierząt.

aby ocenić wpływ jedzenia culm przez długi czas, naukowcy wykorzystali historyczne dane klimatyczne do stworzenia mapy (poniżej) pokazującej, jak zmienia się długość pory suchej w różnych częściach Madagaskaru.

porównanie długości pory suchej w różnych częściach Madagaskaru i lokalizacji żywych populacji lemurów bambusowych (czarne kwadraty), historycznie odnotowanych populacji (szare kwadraty) i skamieniałości (białe kwadraty). Kolor jest używany do wskazania długości pory suchej, niebieski oznacza zero miesięcy, pomarańczowy oznacza pięć do sześciu miesięcy, a czerwony pokazuje siedem lub więcej miesięcy. Okres pory suchej z mniej niż 50 mm opadów miesięcznie (po lewej) jest porównywany z okresem z mniej niż 80 mm opadów miesięcznie (po prawej). Źródło: Eronen et al. (2017)

mapy pokazują, że na wschodnim wybrzeżu wyspy pora sucha jest dość krótka, trwa od jednego do dwóch miesięcy (pokazane na niebiesko). Jest to część wyspy, na której obecnie żyją lemury bambusowe (czarne kwadraty).

jednak w środkowej, zachodniej i południowej części wyspy pora sucha trwa znacznie dłużej, obejmując w niektórych obszarach ponad siedem miesięcy (pokazane na Czerwono). W tych częściach wyspy znaleziono skamieniałości lemurów bambusowych (białe kwadraty), ale nie zauważono na tym obszarze żywych populacji lemurów.

sugeruje to, że lemury bambusowe zostały doprowadzone do wyginięcia na obszarach o przedłużonej porze suchej z powodu braku pożywnego pokarmu.

trudno przełknąć

w końcowej części badania naukowcy modelowali, w jaki sposób globalne ocieplenie może wpłynąć na klimat Madagaskaru.

uważają, że nawet jeśli emisja gazów cieplarnianych wzrośnie w 2020 r. (scenariusz znany jako RCP2.6), zmiany klimatyczne mogą mieć głęboki wpływ na warunki na wyspie.

zmiana klimatu prawdopodobnie spowoduje, że pora sucha stanie się dłuższa i bardziej intensywna we wszystkich częściach wyspy. „Analizy te wskazują, że przewiduje się, że w regionach, w których obecnie występuje P. simus, występują wzorce opadów bardziej porównywalne do tych w regionach, w których P. simus wyginął”, zauważa gazeta.

to może zmusić lemury bambusowe do spędzania więcej czasu na jedzeniu culm, co ostatecznie może spowodować, że zwierzęta głodują, mówi Jernvall:

„nowe zagrożenie zidentyfikowane w naszych badaniach polega na tym, że nawet jeśli może to wyglądać, jakby nic się nie zmieniło, lemury bambusowe mogą mieć kłopoty. Jeśli pora sucha staje się nieco dłuższa lub sucha, lemury bambusowe muszą przetrwać na bambusowym culmie nieco dłużej. Może to oznaczać gorsze zdrowie i szybsze zużycie zębów. Wraz z całkowitym zniszczeniem siedlisk, a nawet polowaniem, lemury będą miały trudniej znaleźć odpowiednie miejsca do życia.”

zagrożenia te mogą również dotyczyć innych gatunków lemurów bambusowych, dodaje, w tym gatunku znanego jako złoty lemur bambusowy. W 2014 wyróżniono pięć gatunków i trzy podgatunki lemurów bambusowych. Jednak pomimo wspólnego imiennika, nie wszystkie te gatunki opierają się na diecie składającej się wyłącznie z bambusa.

Lemur bambusowy większy niemowlak jedzący bambus. Autor: Jukka Jernvall.

nadchodzące problemy

sezonowe zmiany związane ze zmianami klimatu mogą również wpływać na zdolność lemurów do rozmnażania, mówi dr Giuseppe Donati, prymatolog z Oxford Brookes University, który nie był zaangażowany w badanie. Mówi Carbon Brief:

” sugeruje, że wysokiej jakości zasoby są dostępne tylko sezonowo, a lemury muszą zsynchronizować swój cykl rozrodczy, aby upewnić się, że odstawienie potomstwa następuje, gdy w lesie jest wystarczająco dużo wysokiej jakości żywności. Nie trzeba dodawać, że nawet niewielkie zmiany w czasie trwania pór roku mogą mieć wpływ na fenologie drzew i ostatecznie na przetrwanie lemurów.”

jednak jego wcześniejsze badania sugerują, że lemury bambusowe mogą być w stanie dostosować się do wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, przechodząc na inne źródła pożywienia.

” chociaż wiadomo, że są mniej wyspecjalizowane niż większe lemury bambusowe, inne gatunki lemurów bambusowych były uważane za specjalistów od dawna, ale teraz zaobserwowano, że rozwijają się w obszarach, w których nie ma bambusa. Na południu Madagaskaru nasz zespół pracował nad lemurami z bambusa Południowego i odkrył, że większość czasu żerowania spędzają na wypasie trawy. Istnieje więc potrzeba zrozumienia pełnej behawioralnej i ekologicznej elastyczności lemurów przed wyciągnięciem jednoznacznych wniosków na temat ich zdolności do przetrwania zmian klimatycznych.”

walka ze zmianami klimatycznymi na skalę globalną byłaby najlepszym sposobem zapewnienia długoterminowego przetrwania pozostałych lemurów bambusowych na Madagaskarze, dodaje Jernvall.

„prognozy klimatyczne pomagają zidentyfikować najlepsze regiony do budowy korytarzy bambusowych, aby połączyć izolowane populacje i rozszerzyć ich siedliska do regionów, w których warunki nie zmieniają się tak szybko. Można to zrobić również poza obszarami chronionymi.

” ostatecznie, oczywiście, musimy złagodzić zmiany klimatu i zminimalizować zmiany użytkowania gruntów, w przeciwnym razie nie ma dokąd pójść w końcu. Madagaskar i świat byłby mniej zróżnicowanym miejscem, gdyby zniknęli specjaliści tacy jak lemury bambusowe.”